In de vorige eeuw is het Rijksmuseum vele malen verbouwd, waardoor van binnen een groot deel van het oorspronkelijke karakter verloren is gegaan. Je zou kunnen zeggen dat het interieur van het Rijksmuseum in de loop van haar geschiedenis een soort witte doos was geworden die geheel dienstbaar was aan de kunst. Mede door de toenemende bezoekersaantallen voldeed het museum niet meer aan de behoeften van een internationaal leidend museum. In 2003 werd gestart met een grote verbouwing; nooit eerder had een nationaal museum een zodanig grote verbouwing ondergaan.
Een ondergrondse verbinding
De opdracht aan de architecten voor de verbouwing van het Rijksmuseum luidde: ‘Ontdoe het gebouw van latere toevoegingen en zorg ervoor dat het weer een geheel wordt, herstel de heldere indeling van Cuypers’. De plannen van het Spaanse architectenbureau Cruz y Ortiz omvatten belangrijke wijzigingen in de constructie van het bestaande gebouw. De meest ingrijpende verandering is de verbindingsruimte tussen de oost- en westvleugel van het museum. Door deze verbinding ontstond er een groot ondergronds plein en creëert de hoofdentree een breder publieksbereik. Hierdoor is een nieuwe openbare ruimte van 3.000 m2 ontstaan. Daarmee borduurde hij voort op het oorspronkelijke ‘poortontwerp’ van Cuypers. Dat de essentie van de centrale entree later moest wijken voor bezwaren van de Nederlandse Fietsersbond stelde de architect ‘diep teleur’.
Het uitbreken van de vloer van de onderdoorgang. Foto: Wikimedia Commons.
Constructief advies en ontwerp
Onder de ondergrondse entree is onder andere een auditorium gebouwd. Om dit te bereiken zijn kelderlagen zes meter onder het maaiveld aangebracht. Er moesten doorbraken, nieuwe funderingen en opgravingen onder en in de fundering van een van de belangrijkste monumenten van de 19e eeuw in Nederland worden gemaakt.
De programmadirecteuren van Het Nieuwe Rijksmuseum hebben Arcadis gevraagd om constructief advies en ontwerp. Arcadis heeft veel ervaring op dit gebied opgebouwd met projecten als het Centraal Station in Amsterdam, het Zeeuws Archief in Middelburg, de Admirant in Eindhoven en de aanleg van een kelderarchief (depottunnel) direct naast het Rijksmuseum.
Nieuwe entreehal Rijksmuseum. Foto: Wikimedia Commons.
.jpg){kind=link}
10 jaar gesloten
Op 7 december 2003 sloot het Rijksmuseum de deuren. 1,1 miljoen kunstvoorwerpen moesten elders worden opgeslagen. De topstukken van het museum, waaronder de Nachtwacht van Rembrandt, kregen een plek in de Philipsvleugel, dat tijdens de verbouwing toegankelijk bleef.
De reconstructie van het gebouw is in 2012 voltooid. In maart 2013 zijn de belangrijkste kunstwerken van het museum teruggeplaatst. De Nachtwacht keerde terug naar de Nachtwachtkamer, aan het einde van de Hall of Fame. Op 13 april 2013 werd het hoofdgebouw heropend door koningin Beatrix. Tegenwoordig wordt het museum genoemd als het beste, meest spectaculaire museum van Nederland. Na jaren dicht te zijn geweest, gaat de tunnel voor fietsers weer open. ‘Een unieke en veel geliefde mogelijkheid voor de fietsliefhebbers van Amsterdam’, aldus de Telegraph.
Opening gerenoveerd Rijksmuseum 13 april 2013. Fotolicentie: ANP Foto.